จำนำข้าวไร้ประโยชน์

　　　　　ทั้งประเทศไทยและญี่ปุ่นต่างมีข้าวเป็นอาหารหลักมาช้านาน นโยบายใดก็ตามที่เกี่ยวข้องกับข้าวย่อมส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตของประชาชน ล่าสุดหม่อมราชวงศ์ปรีดิยาธร เทวกุล ได้ประเมินความเสียหายจากโครงการรับจำนำข้าวไว้ถึง 4660 ล้านบาทซึ่งมีมูลค่าเท่ากับ 1 ใน 5 ของงบประมาณแผ่นดิน (งบประมาณประมาณ 2 ล้านล้านบาท) สิ่งที่ตามมาคือการออกพันธบัตรรัฐบาลเพิ่มหนี้สาธารณะอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

                   ประเทศญี่ปุ่นมีประสบการณ์การรับจำนำข้าวมาก่อนไทย ได้ดำเนินนโยบายอยู่นานและพบว่าไม่มีประโยชน์อะไรเลยแม้แต่น้อย เกิดแต่หนี้สาธารณะ นโยบายนี้ไม่ได้ช่วยการปฎิรูปการเกษตรแต่อย่างใด สาเหตุเพราะว่าชาวนาญี่ปุ่นมีพื้นที่นาน้อย ทำให้ไม่สามารถปลูกข้าวทีละมากๆเพื่อให้ต้นทุนเฉลี่ยต่ำๆได้เหมือนกับอเมริกาและออสเตรเลียที่มีพื้นที่กว้างขวาง การกำหนดราคาข้าวที่สูงเท่ากับเป็นการรักษาสภาพการจัดสรรพื้นที่นี้ไว้เท่านั้น ไม่เกิดการปฎิรูปการเกษตรตามกลไกตลาด

                   ไม่เพียงแต่ทำให้ญี่ปุ่นไม่สามารถปฎิรูปการเกษตรเท่านั้น นโยบายจำนำข้าวยังทำให้ชาวนาเคยชินว่าผลิตข้าวไปเดี๋ยวก็ได้ราคาดีเอง รัฐบาลจะหยุดนโยบายนี้ก็ไม่ได้เพราะชาวนาผู้เป็นฐานเสียงก็จะไม่พอใจอย่างมาก ทำให้เป็นเหมือนนโยบายเรื้อรังมานานกว่า 40 ปี โดยไม่มีทีท่าว่าจะสิ้นสุด ที่ว่าจำนำข้าวทำให้ชาวนามีความมั่นคงทางเศรษฐกิจนั้นไม่เป็นความจริงแม้แต่นิดเดียว เป็นแค่นโยบายฉีดยามอร์ฟีนบรรเทาอาการระยะสั้นเท่านั้น นโยบายอื่นๆที่สามารถทำให้ชาวนาลืมตาอ้าปากอย่างมั่นคงมีอีกมากมาย ซึ่งผู้เขียนจะกล่าวในฉบับต่อๆไป อย่างไรก็ตามประเทศไทยควรจะเรียนรู้บทเรียนที่ญี่ปุ่นเจอมาก่อนที่ตนจะติดโรคเรื้อรังนี้เสียเอง